TÌM HIỂU VỀ VAPE: GIỚI THIỆU VÀ TÁC HẠI

Thuốc lá đã lâu được biết đến là một tác nhân đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe con người. Theo dữ liệu của Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), Việt Nam ghi nhận hàng năm khoảng 40.000 ca tử vong liên quan đến các bệnh tim mạch hoặc đột quỵ, mà có thể truy nguyên nguyên nhân từ việc hút thuốc lá, trong đó có khoảng 45,3% là nam giới. Điều đáng lo ngại hơn, hút thuốc không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn đe dọa sức khỏe của những người xung quanh, với nguy cơ tăng lên 30% cho những người tiếp xúc với khói thuốc lá trở thành nạn nhân của các bệnh tim mạch. Như vậy, số người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thực sự lớn hơn nhiều so với số người hút thuốc lá trực tiếp. Hiện nay, khoảng 34,5 triệu người ở Việt Nam đang phải đối mặt với nguy cơ này từ những người hút thuốc lá trong môi trường công sở, gia đình và nhiều nơi khác.

VAPE (VAPING)

Trong bối cảnh này, một phát minh mới đã xuất hiện với mục tiêu hỗ trợ người nghiện thuốc lá cai thuốc hoặc giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Đó là thiết bị thổi hút thuốc lá điện tử (vape).

Thuốc lá điện tử, phổ biến với nhiều tên gọi khác nhau như e-cigarettes, vape pens, e-hookahs, electronic non-nicotine delivery systems (không chứa nicotine) hoặc electronic nicotine delivery device (có chứa nicotine), thường được gọi chung là vape. Hành động sử dụng thiết bị này thường được gọi là “vaping”.

Cơ chế hoạt động của vape đơn giản là biến chất lỏng thành dạng hơi để người sử dụng hít vào. Chất lỏng này thường có thể chứa nicotine, THC (tetrahydrocannabinol), propylene glycol, glycerin thực vật, chất tạo mùi, và các chất phụ gia khác (ví dụ như Vitamin E acetate trong một số loại vape THC), cùng với một số hoá chất khác

Một điểm lợi thế lớn của vape so với thuốc lá truyền thống là nó không sản sinh ra các chất độc hại như tar (hắc ín) và khí CO (carbon monoxide), những chất gây hại nhất trong thuốc lá truyền thống. Do đó, vape có tiềm năng giúp người nghiện thuốc lá cai thuốc dần dần, đồng thời bảo vệ sức khỏe của họ và những người xung quanh. Tuy nhiên, liệu vape có thực sự an toàn hay không?

TÁC HẠI CỦA SỬ DỤNG VAPE (VAPING)

Thực tế cho thấy việc sử dụng e-cigarettes đã ghi nhận được nhiều tác hại đối với sức khỏe, bao gồm:

1. Thiệt hại vật lý: Nếu thiết bị vape không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, nó có thể gây nổ hoặc gây cháy cho người sử dụng, hoặc chất lỏng bên trong có thể rò rỉ và gây ngộ độc cho trẻ em.
2. Tác hại của các hoá chất trong vape: Dung dịch trong vape có một số hoá chất độc hại cho sức khỏe, bất kể việc không chứa tar và khí CO. Sử dụng vape chứa nicotine và một số tiểu phân kích thước nhỏ vẫn có thể gây hại cho cơ quan như phổi, tim mạch và não bộ, cả cho người sử dụng và người xung quanh.
3. Tính gây nghiện của nicotine: Nicotine, thủ phạm chính trong một số loại vape như ENDD, có thể gây tác động xấu đối với sự phát triển của não bộ ở trẻ em và thanh thiếu niên, kéo dài đến tuổi 25. Điều này có thể dẫn đến giảm trí tuệ và các rối loạn lo âu. Ngoài ra, nicotine có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ thai nhi khi người mẹ tiếp xúc với nó trong thời kỳ mang thai.
4. Tổn thương phổi: Một tác hại nghiêm trọng khác liên quan đến vape là tổn thương phổi. Một số báo cáo gần đây đã ghi nhận các trường hợp tổn thương phổi liên quan đến sử dụng vape, đặc biệt là trong loại vape chứa chất Vitamin E acetate.

Theo số liệu, từ tháng 3 năm 2019, tại Mỹ đã xảy ra hàng loạt ca tổn thương phổi liên quan đến e-cigarettes và từ tháng 2 năm 2020, đã có hơn 2800 bệnh nhân nhập viện vì bị tổn thương phổi liên quan đến sử dụng vape, trong đó có 68 trường hợp tử vong. Diễn tiến bệnh lý này đang được nghiên cứu chính thống.